Nowe technologie i dostępność cyfrowa – równość zaczyna się online
W erze cyfrowej dostępność nie ogranicza się już tylko do ramp i wind. Coraz większe znaczenie mają technologie, które wspierają osoby z niepełnosprawnościami w codziennym funkcjonowaniu – zarówno w świecie rzeczywistym, jak i wirtualnym. Aplikacje mobilne, inteligentne urządzenia czy dostępne strony internetowe otwierają nowe możliwości – o ile są zaprojektowane zgodnie ze standardami dostępności cyfrowej.
Jakie aplikacje i technologie wspierają osoby z różnymi rodzajami niepełnosprawności?
Nowoczesne technologie mogą stanowić ogromne wsparcie w obszarach takich jak komunikacja, mobilność, edukacja, rehabilitacja czy samodzielność. Oto wybrane rozwiązania stosowane w praktyce:
🔵 Dla osób z niepełnosprawnością wzroku:
Czytniki ekranu (np. NVDA, VoiceOver, TalkBack) – umożliwiają "czytanie" zawartości ekranu przy pomocy głosu.
Aplikacje rozpoznające tekst i obiekty – np. Seeing AI, Envision AI – odczytują napisy, rozpoznają osoby, kolory i walutę.
Inteligentne głośniki – asystenci głosowi (Google Assistant, Alexa, Siri) umożliwiają wykonywanie poleceń głosowych bez użycia rąk.
🔵 Dla osób z niepełnosprawnością słuchu:
Aplikacje do transkrypcji rozmów – jak Ava, Otter.ai czy Google Live Transcribe – automatycznie zamieniają mowę na tekst w czasie rzeczywistym.
Wideorozmowy z tłumaczem PJM – rozwiązania wspierające komunikację z osobami posługującymi się polskim językiem migowym.
Subtitulatory filmów i treści multimedialnych – wiele serwisów wideo umożliwia włączenie napisów.
🔵 Dla osób z niepełnosprawnością ruchową:
Sterowanie głosowe lub wzrokiem – systemy typu eye-tracking, przełączniki alternatywne (np. Sip-and-Puff).
Aplikacje do inteligentnego domu – pozwalają zdalnie kontrolować oświetlenie, temperaturę, zamki czy multimedia.
Klawiatury ekranowe i interfejsy alternatywne – pozwalające na obsługę komputera lub tabletu bez użycia tradycyjnej klawiatury.
🔵 Dla osób z niepełnosprawnością intelektualną:
Aplikacje do nauki i komunikacji alternatywnej (AAC) – takie jak LetMeTalk, Mówik, czy SymWriter – wspierające rozumienie i wyrażanie emocji.
Proste interfejsy i ikony – aplikacje projektowane w trybie Easy-to-read, z uproszczonym językiem i obrazkami.
Jakie są standardy dostępności stron internetowych i aplikacji mobilnych?
Dostępność cyfrowa oznacza, że strona internetowa lub aplikacja może być efektywnie używana przez wszystkich użytkowników, niezależnie od ich sprawności. Dotyczy to m.in. osób niewidomych, niesłyszących, z ograniczoną motoryką lub niepełnosprawnością intelektualną.
✅ Podstawowe normy dostępności cyfrowej:
🔹 WCAG – Web Content Accessibility Guidelines
To międzynarodowy standard tworzony przez organizację W3C. Obecnie obowiązuje wersja WCAG 2.1. Standard ten opiera się na czterech zasadach:
POUR:
Perceptible – treść musi być postrzegalna,
Operable – interfejs musi być obsługiwalny,
Understandable – treści muszą być zrozumiałe,
Robust – zgodne z różnymi technologiami wspierającymi.
🔹 Rozporządzenie o dostępności stron instytucji publicznych
W Polsce obowiązuje ustawa o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. Zobowiązuje ona instytucje – np. urzędy, szkoły, biblioteki, szpitale – do:
zamieszczania deklaracji dostępności,
tworzenia stron i aplikacji zgodnych z WCAG 2.1 (min. poziom AA),
zapewniania kontakt alternatywny (np. telefonicznie, mailowo lub osobiście),
reagowania na wnioski o udostępnienie treści w formie dostępnej.